ایسیو (ECU) چیست؟

در این مقاله سعی داریم تا متوجه بشویم عملکرد ایسیو ماشین چگونه است و این کامپیوتر ماشین چه چیز هایی را تحت کنترل می‌گیرد امیدواریم که به تمام سوال های شما پاسخ بدهیم.
در ابتدا باید گفت که ایسیو یا ECU در واقع مخفف کلمه یونت (واحد) کنترل کننده موتور (Electronic Control Unit) می‌باشد. ایسیو خودرو (ECU) با ظهور سیستم انژکتور بر روی صنعت خودرو سازی سایه ی عظیمی انداخت که تا همین الان از این سیستم بر روی خودرو ها استفاده می‌شود و در نسل بعدی خودرو ها یعنی خودرو های برقی هم حضور دارد.

عمل کرد ECU

ای سی یو خودرو با دریافت اطلاعات از سنسورهای نصب شده بر روی موتور و پردازش آن بر اساس جداول از پیش تعیین شده به عملگر های نصب شده بر روی موتور دستور صادر می‌کند. در واقع این دستوراتی است که موتور خودروی ماشین ما را مدیریت می‌کند. برنامه ریزی ای سی یو ماشین به گونه ای انجام شده است که در همه ی شرایط بتواند بهترین کارکرد را به راننده ی خودرو ارایه دهد.

ایسیو خودرو تشکیل شده است از یک برد الکترونیکی و قطعات بسیار زیاد SMD که همه این موارد را نرم افزار ایسیو کنترل می‌کند. نرم افزار ایسیو را شرکت خودرو ساز بر اساس نوع خودرو و استاندارد ها و تکنولوژی های به کار رفته در خودرو برنامه ریزی می‌کند و طوری با سخت افزار هماهنگ باشد بر روی آن پروگرام می‌کنند.

نحوه عملکرد ECU موتور یا واحد کنترل الکترونیکی موتور :
واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا همان ایسیو موتور در شرایط‌ های مختلف، عملکردهای مختلفی را ایجاد می‌کند که به چند نمونه از مهمترین عملکردهای ECU می‌پردازیم:

عملکرد ای سی یو در زمان استارت زدن به موتور:

در زمان استارت زدن به موتور، سوخت به‌طور متناوب توسط انژکتورها تزریق می‌شود. و مقدار تزریق سوخت با توجه به دور موتور، دمای آب و فشار هوای ورودی تنظیم می‌شود و مقدار هوای اضافی مود نیاز توسط موتور پله‌ای (استپر موتور) تعین می‌گردد.

عملکرد ECU در دورهای مختلف:

هنگام تغییرات لحظه‌ای موتور (شتاب‌گیری و کاهش سرعت)، مدت زمان تزریق سوخت توسط انژکتورها بر اساس تغییر پارامترهایی مانند: دور موتور، وضعیت دریچه گاز، فشار هوای ورودی، دمای مایع خنک کننده تعیین می‌گردد.

عملکرد قطع پاشش و یا کاهش خیلی زیاد سوخت انژکتورها:
قطع پاشش و یا کاهش خیلی زیاد سوخت در زمان کاهش ناگهانی سرعت خودرو:

زمانی که راننده به‌طور ناگهانی پای خود را از روی پدال در دورهای بالا برمی‌دارد، دریچه گاز بسته می‌شود و واحد کنترل الکترونیکی نیز به دلایل کاهش مصرف سوخت و آلاینده‌های خروجی اگزوز، پاشش سوخت انژکتورها را قطع و یا خیلی کاهش می‌دهد ( در ECU های مختلف متفاوت می‌باشد).

نکته: در اکثر ecu های مدل ساژم طوری برنامه ریزی شده است که در موقع این عمل (کاهش ناگهانی دور موتور و یا رها کردن ناگهانی پدال گاز) پاشش سوخت انژکتورها به طور کامل قطع می شود ( زمان بسیار کوتاه). اما در اکثر ecu های زیمنس طوری برنامه ریزی شده است که در موقع رها کردن ناگهانی پدال گاز، پاشش سوخت انژکتورها به طور کامل قطع نمی‌شود. بلکه زمان پاشش سوخت به حداقل ممکن می رسد (حدودا ۱/۲ میلی ثانیه).

آشنایی با انواع حافظه های ایسیو

حافظه موقت ایسیو ECU
حافظه موقت ECU قسمتی از حافظه با قطع برق باطری از بین می‌رود اما مجدداً قابل بازگردانی است. به روش برگرداندن حافظه، روش تجدید حافظه و یا Initialize می‌گویند. حافظه موقت شناسایی استپر موتور، دنده‌ها و حالات عملی موتور و محاسبات لحظه‌ای برای تنظیمات لحظه‌ای را به عهده دارد و محلی برای نگهداشت معایب موقت و دائم سیستم انژکتور است.

حافظه دائم ایسیو ECU
این نوع حافظه که مانند سیستم‌عامل و Setup کامپیوترهای PC است و با قطع برق از بین نمی‌رود؛ اما در صورت خراب شدن دیگر قابل برگشت نبوده و می‌توان گفت ECU سوخته است. حافظه دائم شامل جدول بزرگی به نام Look up table است که در این جدول به مانند جدول ضرب ردیف‌ها و ستون‌ها و خانه‌هایی وجود دارد. با این تفاوت که تعداد ردیف‌ها و ستون‌های این جدول از عدد دو بیشتر بوده و تعداد آن برابر تعداد سنسورهای موجود در سیستم موتور می‌باشد.

اگر ایسیو خراب شود چه اتفاقی می‌افتد؟

خرابی ایسیو دسته بندی بسیار گسترده ای دارد که خود دوره تعمیرات ایسیو یک رشته بسیار تخصصی است که نیاز به علم و دانش کافی دارد تا بتوانید مدارات داخلی ECU را تحلیل کنید و سپس عیب یابی و رفع ایراد کنید. اما یکی از خرابی های ایسیو (ecu) که به طور معمول اتفاق می‌افتد روشن نشدن ماشین است.

که در ابتدا باید مدارات تغذیه برد ایسیو بررسی شوند. بعضی از خرابی های ای سی یو به صورت ایراد های خاص در خودرو بروز می‌کنند. مثل تک کار کردن ماشین و یا عدم پاشش انژکتور ها و یا عدم راه اندازی فن خودرو و… .

برای عیب یابی این مدارات باید به توجه نقشه سوخت رسانی مدار داخلی ایسیو که مرتبط هست با ایرادی که در خودرو به وجود آمده پیدا کنیم و در نهایت مقاومت ها و آی سی های مورد نظر را بررسی کنیم. که برای این کار و تحلیل دقیق نقشه ها نیاز به گذراندن دوره نقشه خوانی خودرو دارید.

آیا بدون ایسیو ماشین روشن می‌شود؟

برای جواب این سوال باید گفت که هیچ یک از خودرو هایی که از سیستم سوخت رسانی انژکتور بهره می‌برند بدون ecu موتور روشن نمی‌شوند. به دلیل اینکه دستور پاشش انژکتور ها و دستور جرقه زنی کویل ها همگی از ایسیو موتور صادر می‌شود و در ضمن نمی‌توانیم با قطع و وصل کردن جریان الکتریکی این دستورات را شبیه سازی کنیم.

زیرا که هر کدام از عملگر ها زمانبدی مشخصی برای فعال یا غیر فعال شدن دارند که حتما باید رعایت شود در صورتی که رعایت نشود خودرو روشن نمی‌شود. پس می‌توان به صورت قطع گفت که خودرو های انژکتوری بدون ای سی یو موتور روشن نخواهند شد!

چجوری ایسیو ماشین تست کنم؟

روش تست ایسیو
خوشبختانه امکان این را داریم که بتوانیم ecu خودرو را تست کنیم. اما کسانی که بدون تجهیزات و دانش فنی هستند پیشنهاد می‌شود که بدون اطلاعات و دانش فنی دست به کاری نزند. زیرا که حتی برای تست ایسیو یک سری شرایط ها باید رعایت شود.

اتصال یک جریان اشتباه ممکن است باعث ضرر چند میلیونی مالک خودرو شود. برای تست ECU ترجیحا به افرادی که تعمیرات ایسیو انجام می‌دهند مراجعه کنید. با دستگاهی به نام تستر ایسیو می‌توان ایسیو را تست کرد زیرا که این دستگاه یک شبیه ساز خودرو است. سپس فرد تعمیرکار با علم خود نسبت به تست مدارات مورد نظر، ای سی یو خودرو شما را بررسی می‌کند و ایرادات ایسیو مشخص می‌شود.

چگونه ایسیو ماشین را با ماشین دیگر تعویض یا جایگزین کنم؟

در واقع به این عمل در تعمیرات ایسیو، تبدیل ایسیو گفته می‌شود. اما امکان تعویض و یا جایگزین کردن هر ecu موتور را با ecu موتور دیگر را نداریم و باید به یک سری نکات توجه کنیم. اول از همه اینکه مالک خودرو به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد و نیاز است تا به یک تعمیرکار ایسیو مراجعه کند.

در مرحله دوم باید ecu موتور هر دو خودرو را شناسایی کنید زیرا که تنها ای سی یو خودرو های با برند مشابه و سخت افزار مشابه را می‌توانیم تبدیل کنیم. به عنوان مثال ایسیو زیمنس را به ایسیو ساژم نمی‌توانیم تبدیل کنیم. در واقع تبدیل ecu زیمنس به ساژم یا بلعکس امکان پذیر نیست زیرا هر دور برند متفاوت هستند.

مرحله سوم پروگرام کردن ایسیو یا برنامه ریزی ecu می‌باشد. در این مرحله نرم افزار ایسیو را بر اساس خودرو تغییر می‌دهیم. به عبارتی اگر قرار است این ایسیو بر روی خودرو پراید نصب شود برنامه، خودرو پراید را باید بر روی ایسیو پروگرام کنیم و اینگونه می‌تواینم ایسیو خودرو های مختلف را به ایسیو دیگر تبدیل کنیم و از هزینه های مالک خودرو بکاهیم.